Açılış sonrası qadın psixologiyası

Ana olmaq bir qadın üçün bəlkə də ən xüsusi duyğu olması səbəbiylə çox böyük əhəmiyyət daşıyar. Hamiləliyin nə qədər asan keçsə keçsin əslində ciddi mənada fizioloji və psixoloji dəyişmələr gətirdiyini və doğumdan sonra da fərqli ölçülərə çatmasıyla birlikdə əhəmiyyətli bir müddət olduğunu bilirik.Hamiləliyin ardından qucağa alınacaq kiçik körpə daha əvvəldən qadın və kişi olan rolları bir anda ana ata mövqesinə yüksəldəcək və yoldaşlar körpələ birlikdə çoxalmanın və ailə olmanın kefini və xoşbəxtliyini yaşayacaqlar. Bütün bu duyğu vəziyyətləriylə birlikdə hamiləlik dövrünün bitməsini gözləyərkən bəzən hər şey tərsinə dönər və hamiləlik gözlənilməz şəkildə açılışla sonlana bilər.

Açılış, hamiləlik ümumiyyətlə 20 həftədən əvvəl özbaşına sona çatması olaraq təyin olunar və hamilələrin 10% ilə 25% ində açılış görülər. Əslində açılışların bədənin bir seçim, seçməsi olaraq görmək də mümkündür. Bəzən problemli hamiləliklərdə ananın bədəni bu hamiləliyi sonlandıra bilər. Ancaq bəzən ortada bir səbəb yoxkən ya da qəza, xəstəlik kimi gözlənilməz vəziyyətlərdə də açılış ortaya çıxa bilər. Fizioloji olaraq xoşagəlməz və çətinlikli bir hadisədir amma əsl çətinlik psixoloji olaraq yaşanar. Xüsusilə hamiləlik müddəti nə qədər irəliləmişsə yoldaşların yaşayacağı stress, xəyal qırıqlığı və kədər o qədər sıx olacaqdır.

Hamiləliyin ilk həftələrində yaşanan açılışlar da çox kədərlidir amma hələ tam olaraq meydana gəlməmiş bir körpə olması səbəbiylə ümumiyyətlə daha asan sovuşdurularlar. Ancaq uzun müalicələr nəticəsində əldə edilmiş bir hamiləliyin ilk günü də olsa itirilən bir körpə, ana ata namizədi üçün olduqca pis bir təcrübədir və hamiləliyin irəliləmiş mərhələlərindəki açılışlar qədər can yandırıcı ola bilər.

Ailənin yaşayan bir üzvünü itirmiş qədər hüznlü və kədərli olaraq qəbul edilə bilər. Körpənin doğulmadan itirilməsi hər iki yoldaşı eyni şəkildə üzür olsa da daha ağır duyğusal çöküntüləri yaşayanların qadınlar olduğu unudulmamalıdır. Qadınlar başlarına gələn beləsi kədərli bir duyğu vəziyyətində öz özlərini sorğulayır, tənqid edir və günahlandırırlar. Yenidən uşağı olmayacağını düşünən, ümidsizliyə qapılan bir çox qadın üçün dərhal tədbir alınmazsa, zədə sonrası stress pozuqluğu ya da depressiya yaşamağa başlayır.

Ana namizədinin min bir xəyal qurduğu, doğulmadan gələcəyi üzərinə planlar etdiyi körpəsini itirməsi tam mənasıyla bir zədə təsiri edir.Açılış yaşayan hər qadın az ya da çox sarsılır. Bəzi qadınlar vəziyyəti daha tez sovuşdurarlarkən bəzi qadınlar ağır psixoloji problemlər yaşaya bilirlər. Vəziyyətin ölçüsünü təyin edən bir çox fərqli faktor var əslində:

Qiymətli körpə olaraq təyin olunan və peyvənd etmə ya da tüp körpə üsulları kimi müalicələr nəticəsində əldə edilmiş hamiləliklərdə,

Ana namizədinin öz sağlamlıq problemləri səbəbiylə hamiləliyə icazə verilməməsi və ya başqa hamiləliklərin riskli olması vəziyyətində,

Qadının irəli yaşda olması ya da təkrar hamiləlik şansının aşağı olması halında,

Ailə içində və yoldaşlar arasında gərgin, qarşıdurmalı bir əlaqənin varlığında,

Ana namizədinin depressiya keçirmiş olması, ya da ruhi bəzi problemlərinin tapılması vəziyyətində, yaşanan bir aşağı halında ortaya çıxan reaksiyanın dozasını arta bilir.

Qadınların körpələrini itirmələri, bəzən yoldaşlar arasındakı əlaqəyə də mənfi şəkildə təsir edir. Xüsusilə özünə dönük günahlandırıcı, hirs dolu, mərhəmətsiz tənqidlərdə olan ana namizədi,düşükdən ötəri özünü və öz bədənini o qədər çox səbəbkar tutur ki, yoldaşını da özündən uzaqlaşdırır. Heç bir təsəlliyə icazə vermir.

Yaşanan kədər səbəbiylə ortaya çıxan stress vəziyyəti bəzən aylarla sürə bilir. Depressiya səviyyəsi, qadının yaşına, vəziyyətinə, hamiləlik müddətinə bağlı olaraq dəyişənlik göstərsə də, qadınlar düşük səbəbiylə son dərəcə mənfi təsirlənirlər və əgər əlamətləri ciddiyə alıb, müalicəyə başlamazlarsa, problem gedərək böyüyüb xronikiləşə bilir.

Körpələrini itirən və bu hadisə səbəbiylə depressiya kimi psixoloji problemlər yaşayan qadınların vəziyyəti araşdırıldığında ,

Açılışdan ötəri özlərini günahlandırdıqları,

Duyğusal müqavimətlərinin zəif olduğu,

Hadisələrə baxış tərəfindən dünya görüşlərinin mənfi olduğu,

Mübarizə bacarıqlarının qeyri-kafi olduğu,

Ümumiyyətlə iqtisadi səviyyələrinin ortalamanın altında qaldığı,

İctimai mənada dəstək tapa bilmədikləri,

Açılışdan sonrakı bir il içində yenidən hamilə qala bilmədikləri görülmüşdür.

Yenə, açılış sonrası qadının yaşadığı problemlərə qarşı həssas bir ətraf, ictimai və psixoloji dəstək, əlaqədar bir yoldaş depressiyanın mənfi təsirlərini azaltmaqda və qadının həyata daha möhkəm yapışmasına köməkçi olmaqdadır. Xüsusilə sıx qayğı, hirs, günahkarlıq, özünə inam itkisi kimi duyğular azalmaya başlar və itkinin fərdiləşdirilməsi vəziyyəti yüngülləşər.

Açılış sonrası ən diqqətə çarpan vəziyyət yaşanan itkinin adama xüsusiymiş kimi qəbul edilməsidir. Bu vəziyyət depressiyanın ilk addımlarıdır. Dünyaya gətirməyə hazırlandığı körpəsini itirmək, xüsusilə irəliləyən hamiləlik dövrlərində əlbəttə son dərəcə təəssüfləndirici bir vəziyyətdir. Normal olaraq kədərin yaşanması lazımdır və bu dövr qısa davamlı bir yas dövrü olmalıdır. Əgər aylarla sürən bir kədər vəziyyəti yaşanırsa, professional dəstək alınmalı, mütləq müalicə yoluna gedilməlidir.

Hamiləliklər hər vaxt sağlam doğumla nəticələnmir təəssüf ki,. Hətta bir çox qadın hamilə olduğunu belə anlamadan düşük edir və etdiyi açılışın fərqinə də varmır. Bu vəziyyət qadın bədəninin və təbiətin möhtəşəm bir tarazlığıdı əslində. Buna ‘təbii seçmə' deyilir. Ümumiyyətlə körpənin meydana gəlməsində və inkişafında bir problem olduğunda bədən normal olmayan bir inkişaf olması səbəbiylə hamiləliyin ilk həftələrində səhv inkişaf edən canlını yox edir. Bir çox ana namizədi vəziyyəti fərq etmədiyi üçün hər hansı bir psixoloji problem da yaşamır. Qadın bədəni sonrakı hamiləliklər üçün hazırlanmağa davam edir.

Ana namizədi özünə olan etibarını itirib, vəziyyəti tamamilə öz günahı və məsuliyyəti olaraq görür. Mənfi duyğu vəziyyətlərinin gətirib çıxardığı ən əhəmiyyətli problem tam bu nöqtədə başlayır. Bu qədər sıx yaşanan açılış sonrası kədər vəziyyəti səbəbiylə şüurunda olmadan, ola biləcək hamiləliklərin də önü kəsilir. Sıxlıqla eşitdiyimiz ‘ səbəbi bilinməyən, hər hansı bir fiziki problemə dözməyən sonsuzluqların bir çoxunun ardında ana namizədinin yaşadığı stress faktoru təsirli olur. Stress və özünə inam itkisi səbəbiylə qadın bir daha uşağı olmayacağı ya da təkrar açılış edəcəyi narahatlığı yaşayır. Bu narahatlıq vəziyyəti yeni hamiləlikləri maneə törədə bilir.

Bu səbəbdən açılış, xoşagəlməz bir vəziyyət olmaqla birlikdə, hər qadını və hər hamiləlik müddətini təhdid edən bir problemdir. Hadisənin fərdi məsələ olaraq görməkdən çox yalnız vəziyyətə xas və hər kəsin başına gələ bilən, bir çox qadının yaşadığı ortaq bir problem olaraq görməkdə fayda var.

Bu qayğıyla yaşamaq və həyatı çətinləşdirmək yerinə, əvvəldən tədbirləri almaq və hadisənin dərinləşib kökləşməsinə icazə vermədən kömək almaq ən sağlam yoldur